Πελέ
Ο Έντσον Αράντες ντο Νασιμέντο, γνωστός ως Πελέ,
γεννήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 1940 στην πόλη Τρες Κορασόες της Βραζιλίας και
είναι πρώην διεθνής ποδοσφαιριστής. Θεωρείται ως ο καλύτερος ποδοσφαιριστής του
20ου αιώνα από την FIFA και
τη Διεθνή Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής Ποδοσφαίρου(IFFHS). Κατα τη διάρκεια της καριέρας του
ήταν για μεγάλη περίοδο ο καλύτερα αμοιβόμενος αθλητής στον κόσμο. Γνωστός και
ως ο "Βασιλιάς του Ποδοσφαίρου" κατέχει τους τίτλους
"Ποδοσφαιριστής του Αιώνα" από τη FIFA, "Αθλητής του Αιώνα" από την
Ολυμπιακή Επιτροπή και είναι μέλος του ποδοσφαιρικού Hall of Fame. To 1999 εξελέγη Ποδοσφαιριστής του Aιώνα μετά από ψηφοφορία των
νικητών(1956-1999) της Χρυσής Μπάλας του περιοδικού France Football. Σε δημοσκόπηση στην
ιστοσελίδα της FIFA το
2000, για το ποιος είναι καλύτερος ποδοσφαιριστής όλων των εποχών ήρθε δεύτερος
με 18%, ενώ αντίθετα, στην ψηφοφορία της FIFA "Football family" και των αναγνωστών του περιοδικού
FIFA Magazine ο Πελέ ήρθε πρώτος με 72%
των ψήφων. Στην ψηφοφορία των ειδικών αθλητικογράφων ο Πελέ ήρθε πρώτος με 1705
πόντους, και δεύτερος ήρθε ο Γιόχαν Κρόιφ με 1303. Σε Ψηφοφορία στη Βραζιλία για τον καλύτερο
ποδοσφαιριστή του αιώνα ήρθε πρώτος με δεύτερο τον Γκαρίντσα.
Παρά τις πιέσεις που ασκούσαν οι μεγάλοι σύλλογοι της
Ευρώπης για να τον αποκτήσουν ο Πελέ παρέμεινε στη Σάντος 17 χρόνια λόγω της
μεγάλης του αγάπης για την ομάδα αλλά και λόγω της απαγόρευσης που ασκούσε η
κυβέρνηση της χώρας η οποία τον θεωρούσε εθνικό θησαυρό.
Ο Πελέ έπαιζε ως δεύτερος επιθετικός, γνωστός και ως οργανωτής.
Η τεχνική κατάρτιση και η αθλητικότητά του έχουν επαινεθεί παγκοσμίως, και κατά
τη διάρκεια της καριέρας του ήταν γνωστός για την άριστη ντρίμπλα και πάσα του,
την εξαιρετική του ικανότητα στο ψηλό παιχνίδι, τη δημιουργικότητά του, αλλά
και τη μεγάλη του έφεση στο σκοράρισμα. Είναι ο πρώτος σκόρερ σε άγωνες
Πρωταθλήματος στην ιστορία του ποδοσφαίρου με 541 γκόλ. Συνολικά ο Πελέ σκόραρε
1281 γκόλ σε 1363 αγώνες.
Συλλογικό
επίπεδο
Στα 15 του το 1956 έκανε το ντεμπούτο του με τη Σάντος
του Σάο Πάολο σε φιλικό αγώνα με την Κορίνθιανς (7-1) σκοράροντας μία φορά. Δύο
τίτλοι πρώτου σκόρερ με τη Σάντος με 36 και 53 γκολ αντίστοιχα συμπλήρωσαν τις
δύο επόμενες χρονιές.
Το 1957 ήταν πλέον βασικός στην ομάδα και πρώτος σκόρερ
του πρωταθλήματος και διεθνής με την εθνική Βραζιλίας μόλις 16 ετών.
Το 1969 ο Πελέ εναντίον της Βάσκο ντε Γκάμα στο Μαρακανά
σκόραρε με πέναλτι και έφτασε τα χίλια γκολ σύνολο στην καριέρα του, κάτι που
σήμερα είναι ακατόρθωτο. Ο τελικός του απολογισμός καριέρας ήταν 1283 γκολ.
Το 1975 και αφού είχε ήδη αποσυρθεί για δυο χρόνια από το
ποδόσφαιρο ο Πελέ επέστρεψε στα γήπεδα με την Κόσμος της Νέας Υόρκης.
Τον τρίτο χρόνο που έπαιξε στην Κόσμος κατέκτησε το
πρωτάθλημα έχοντας γίνει ο μεγαλύτερος πρεσβευτής του ποδοσφαίρου στις ΗΠΑ.
Αποσύρθηκε στο τέλος της ίδιας χρονιάς με ένα αγώνα στο
στάδιο των Τζάιαντς παίζοντας ένα ημίχρονο με τη Σάντος και ένα με την Κόσμος.
Εθνικό
επίπεδο
Ο Πελέ αγωνίστηκε με την εθνική Βραζιλίας για πρώτη φορά
το 1957 στα 16 του σκοράροντας ενάντια στη μεγάλη αντίπαλο Εθνική Αργεντινής.
Ο ομοσπονδιακός τεχνικός Σίλβιο Πιρίλο τον κάλεσε για
τους δύο αγώνες με την Αργεντινή για το «Κύπελλο Ρόκα». Στις 7 Ιουλίου 1957
μπήκε αλλαγή στα μισά του δευτέρου ημιχρόνου παίρνοντας το βάπτισμα του πυρός.
Πέτυχε γκολ. Η Αργεντινή όμως νίκησε με 2-1. Στη ρεβάνς ήταν πια βασικός και
σημείωσε και πάλι γκολ, το ένα από τα δύο της νίκης της Βραζιλίας που πήρε το
Κύπελλο με καλύτερη διαφορά τερμάτων. Σε δύο αγώνες ο Πελέ είχε σημειώσει τα
δύο από τα τρία γκολ της Εθνικής και μπορούσε να υποστηρίξει ότι είχε σπρώξει
το τρόπαιο στα χέρια των συμπατριωτών του.
Το 1958 σε ηλικία 17 ετών κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο
στη Σουηδία σκοράροντας έξι φορές.
Το 1962 στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Χιλής τραυματίστηκε
στον αγώνα με την Τσεχοσλοβακία και αποχώρησε χωρίς όμως να κοστίσει η απουσία
μιας και ο Γκαρίντσα βοήθησε να κατακτήσει η Βραζιλία το τρόπαιο.
Το 1966 στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Αγγλίας ο Πελέ σκόραρε
στο τρίτο συνεχόμενο μουντιάλ όμως έπεσε θύμα τραυματισμού στο ματς με την
Πορτογαλία μιας και το μουντιάλ αυτό ήταν ένα από τα πιο βίαια. Η απουσία του
αυτή τη φορά κόστισε στη Βραζιλία που αποκλείστηκε.
Το 1970 στο Παγκόσμιο Κύπελλο του Μεξικού, το καλύτερο
σύμφωνα με τους αθλητικογράφους, ο Πελέ μαζί με τους Ριβελίνο, Ζαϊρζίνιο,
Γκέρσον, Τοστάο, Κάρλος Αλμπέρτο, Κλοντοάλντο σχημάτισαν μια από τις καλύτερες
ομάδες που έχουν παίξει ποδόσφαιρο.
Κερδίζοντας στον τελικό την Ιταλία 4-1 η Βραζιλία
κατέκτησε το τρόπαιο Ζιλ Ριμέ για τρίτη φορά και το κράτησε για πάντα στην
τροπαιοθήκη της. Ο Πελέ συμμετείχε και στα τρία κερδισμένα μουντιάλ και
παραμένει έως σήμερα ο μόνος που έχει κατακτήσει μουντιάλ τρεις φορές ως
παίκτης.
Το 1971 εναντίον της εθνικής Γιουγκοσλαβίας ο Πελέ έδωσε
τον τελευταίο του αγώνα με την Βραζιλία στο Ρίο.
Με την εθνική Βραζιλίας αγωνίστηκε 92 φορές, σκόραρε τις
77, έχοντας 68 νίκες 14 ισοπαλίες και 11 ήττες. Παίζοντας μαζί Πελέ και
Γκαρρίντσα η Βραζιλία δεν γνώρισε ποτέ την ήττα.
Παγκόσμιο
Κύπελλο 1958
Στην αρχή του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1958 ο Πελέ ήταν
τραυματίας. Ο προπονητής της Βραζιλίας Φεόλα δεν ρίσκαρε τη συμμετοχή του στους
δύο πρώτους αγώνες. Μάλιστα, πριν το Παγκόσμιο Κύπελλο είχε ζητήσει από τον
προπονητή του να επιστρέψει στην πατρίδα αφού δεν μπορούσε να προσφέρει. Ο
μασέρ όμως της ομάδας, ο Μάριο Αμέρικο, πήρε το θέμα προσωπικά. Υποσχέθηκε να
κάνει καλά τον πιτσιρικά που πονούσε. Όσο για τη συμμετοχή του στη βασική
ενδεκάδα αυτό ήταν υπόθεση του αμυντικού Νίλτον Σάντος. Στους αγώνες του 4ου
ομίλου της πρώτης φάσης ο κλοιός στένευε γύρω από τη Βραζιλία. Είχε ξεκινήσει
με νίκη 3-0 επί των Αυστριακών, αλλά στη συνέχεια η «λευκή ισοπαλία» με την
Αγγλία τους έβαζε όλους σε περιπέτειες. Ο αγώνας με την ΕΣΣΔ ήταν καθοριστικός.
Ο μικρός Πελέ έπρεπε να σφίξει τα δόντια και να παίξει. Στις 15 Ιουνίου 1958
στο Ούλεβι του Γκέτεμποργκ ο Πελέ ήταν στην αρχική ενδεκάδα. Ήταν μόλις 17
χρόνων. Ο Βαβά με δύο γκολ έδωσε τη νίκη και την πρόκριση στους Βραζιλιάνους,
αλλά ο Πελέ είχε εντυπωσιάσει τους ειδικούς του ποδοσφαίρου. Ο μύθος γύρω από
το όνομα του είχε μεταφερθεί πια και στην Ευρώπη.
Στα προημιτελικά αντίπαλος ήταν η Ουαλία. Το ματς ήταν
ισόπαλο χωρίς γκολ έως τη στιγμή που ο Πελέ δέχτηκε πάσα από κεφαλιά. Στόπαρε
άψογα τη μπάλα, κι αφού την πέρασε κάτω από τα πόδια ενός αμυντικού σημάδεψε τη
γωνία της εστίας του Κέλσεϊ. Ήταν το 66ο λεπτό. Στα ημιτελικά με τη Γαλλία
πέτυχε τρία γκολ στο 5-2 των Βραζιλιάνων κι άλλα δύο στον τελικό στο 5-2 με τη
Σουηδία.
Παγκόσμιο
Κύπελλο 1962
Το 1962 πέτυχε ένα εξαιρετικό γκολ περνώντας τέσσερις
αμυντικούς στον πρώτο αγώνα με το Μεξικό, αλλά τραυματίστηκε στον επόμενο με
την Τσεχοσλοβακία κι είδε από την εξέδρα την ομάδα του να κερδίζει τον τίτλο.
Παγκόσμιο
Κύπελλο 1966
Το 1966 στην Αγγλία τα αντιαθλητικά μαρκαρίσματα των
Βούλγαρων και των Πορτογάλων αμυντικών του στέρησαν τη συνέχεια των αγώνων.
Πρόλαβε να σκοράρει ένα γκολ από απευθείας εκτέλεση φάουλ εναντίον της
Βουλγαρίας. Χωρίς τον Πελέ η Βραζιλία έχασε απο την Ουγγαρία και απέτυχε να περάσει
τη φάση των ομίλων.
Παγκόσμιο
Κύπελλο 1970
Σε αυτό το Παγκόσμιο Κύπελλο η Βραζιλία με τον Πελέ
κατάφερε να κερδίσει τον τρίτο τίτλο και να κρατήσει για πάντα το Ζιλ Ριμέ.
Εκεί ήταν ο μεγάλος ηγέτης. Μαζί με το ταλέντο τώρα διέθετε και την ανάλογη
εμπειρία. Οι στιγμές μαγείας του «βασιλιά» που έχουν καταγράψει οι κάμερες από
εκείνη τη διοργάνωση είναι πολλές. Σημείωσε 4 γκολ και μοίρασε 6 ασσίστ.
Τιμητικό
μέλος
Στις 12 Μαΐου 2005, 43 χρόνια μετά τη φιλική νίκη του
Ολυμπιακού επί της Σάντος με 2-1 στις 4/7/1961 ο Πελέ επέστρεψε στο στάδιο
Καραϊσκάκη και έγινε μέλος του Ολυμπιακού. Ένα χρόνο αργότερα ο Πελέ
επισκέφτηκε εκ νέου την Ελλάδα για να εγγραφεί ως μέλος της Skoda
Τίτλοι
Σάντος
Επίσημοι
Τίτλοι
Κόπα Λιμπερταδόρες: 1962, 1963
Πρωτάθλημα Παουλίστα: 1958, 1960, 1961, 1962, 1964, 1965,
1967, 1968, 1969, 1973
Πρωτάθλημα Βραζιλίας Taça Brasil: 1961, 1962, 1963, 1964,
1965
Tουρνουά Ρομπέρτο Γκόμες Πεντρόσα: 1968
Πρωτάθλημα Ρίο-Σάο Πάολο: 1959, 1963, 1964, 1966
Διηπειρωτικό Κύπελλο: 1962, 1963
Διηπειρωτικό Σούπερ Κάπ: 1968
Kόσμος Νέας Υόρκης
North American Soccer
League: 1977
Βραζιλία
Κύπελλο Ρόκα: 1957, 1963
Παγκόσμιο Κύπελλο FIFA: 1958, 1962, 1970
Κύπελλο Κρούζ: 1958, 1962, 1968
Κύπελλο Μπερνάρντο Ο'Χίγκινς: 1959
Κύπελλο Ατλάντικ: 1960
Κύπελλο Οσβάλντο Κρούζ: 1958, 1962, 1968
Η αντιστοιχία των 40 επισήμων τροπαίων τον κάνει τον
παίκτη με τους περισσότερους τίτλους καριέρας στην ιστορία του ποδοσφαίρου.
Συνολικά κατέκτησε 57 τίτλους στην καριέρα του.
Προσωπικές
διακρίσεις
Αθλητής του Αιώνα, που εξελέγη από τους δημοσιογράφους σε
παγκόσμια κλίμακα, σε δημοσκόπηση της γαλλικής εφημερίδα L'Equipe: 1981
Ποδοσφαιριστής του Aιώνα, ο οποίος εξελέγη από τους
νικητές της Χρυσής Μπάλας του περιοδικού France Football: 1999
Ποδοσφαιριστής του Αιώνα, IFFHS Διεθνής Ομοσπονδία
Ιστορίας και Στατιστικής Ποδοσφαίρου: 1999
Ποδοσφαιριστής του Αιώνα στη Νότια Αμερική, IFFHS Διεθνής
Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής Ποδοσφαίρου: 1999
Ποδοσφαιριστής του Αιώνα, ψηφοφορία αναφνωστών του περιοδικού
World Soccer : 2000
Εισαγωγή στο American National Soccer Hall of Fame το 1993
Ιππότης της Βρετανικής αυτοκρατορίας: 1997
Αθλητής του Αιώνα, από το Reuters Πρακτορείο Ειδήσεων:
1999
Αθλητής του Αιώνα, που εξελέγη από τη Διεθνή Ολυμπιακή
Επιτροπή: 1999
UNICEF ποδοσφαιριστής του αιώνα: 1999
Περιοδικό ΤΙΜΕ, Ένας από τους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους
του 20ου αιώνα: 1999
FIFA Παίκτης του Αιώνα: 2000
Laureus World Sports Awards Lifetime Achievement Award
από τον Πρόεδρο της Νοτίου Αφρικής Νέλσον Μαντέλα: 2000
Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή "Αθλητής του Αιώνα
De Siris