Σφαγή του 1821
Η έκρηξη της επανάστασης του 1821 στην Κρήτη στις 14 Ιουνίου 1821,
εξαγρίωσε του τουρκικό στοιχείο των μεγάλων κέντρων της νήσου με αποτέλεσμα να
σημειωθούν απερίγραπτες βιαιότητες. Τα πρώτα θύματα ήταν επίσκοποι και κληρικοί.
Απαγχονίστηκε ο επίσκοπος Κισάμου Μελχισεδέκ Δεσποτάκης, φυλακίστηκε ο Κυδωνίας
Καλλίνικος Σαρπάκης και ο Ρεθύμνης Γεράσιμος Περδικάρης ο οποίος απαγχονίστηκε
λίγο αργότερα, σφαγιάστηκε ο Πέτρας Ιωακείμ.
Αλλά οι βιαιοπραγίες κορυφώθηκαν στο Ηράκλειο. Οι Τούρκοι της πόλης είχαν
ζητήσει από τον διοικητή τους την άδεια να οπλοφορούν όλοι. Η ένταση του πάθους
οδήγησε στη μεγάλη σφαγή της 24 Ιουνίου, που έμεινε στη μνήμη του λαού ως «ο
μεγάλος αρπεντές». Σε 800 υπολογίζονται τα θύματα της μεγάλης εκείνης σφαγής
στη πόλη και στα περίχωρα.
Ο ναός του Αγίου μηνά έγινε τόπος φρικτού μαρτυρίου. Τα περισσότερα και
επισημότερα στοιχεία της χριστιανικής κοινότητας της πόλης σφαγιάστηκαν μέσα ή
στον περίβολο του Ναού. Ο Ναός και η Μητρόπολη παραδόθηκαν στις φλόγες.
Ο μητροπολίτης Γεράσιμος Παρδάλης εκτελέστηκε «δια 13 σφαιρών πιστολιού»
και σφαγιάστηκαν τέσσερις επίσκοποι που βρέθηκαν στο Ηράκλειο, ο Κνωσού
Νεόφυτος, ο Χερσονήσου Ιωακείμ, ο Λάμπης και Σφακίων Ιερόθεος, ο Σητείας
Ζαχαρίας και ο Διοπόλεως Καλλίνικος. Η παράδοση δεν διέσωσε το όνομα του ιερέα
που σφαγιάστηκε πάνω στην Αγία Τράπεζα την, ώρα που ιερουργούσε.
Η Εκκλησία Κρήτης παρέμεινε ακέφαλη για δυο έτη. Το 1823 εξελέγει
μητροπολίτης Κρήτης ο Καλλίνικος ο εξ Αγχιάλου (1823-1830), ο οποίος μερίμνησε
για την εκλογή των νέων επισκόπων και για την ανασυγκρότηση της Εκκλησίας της
Κρήτης, έπειτα από τη σκληρή δοκιμασία του 1821.
De Siris