Mάχη του Στάλινγκραντ
Η μάχη του Στάλινγκραντ είναι ο όρος που έχει επικρατήσει για τις μάχες που έλαβαν χώρα από 21 Αυγούστου 1942 ως 2 Φεβρουαρίου 1943 στην ευρύτερη περιοχή της πόλης του Στάλινγκραντ (σημερινό Βόλγκογκραντ) ανάμεσα στη Ναζιστική Γερμανία (και τους συμμάχους της) και την Σοβιετική Ένωση και θεωρείται από τις πιο κρίσιμες αλλά και από τις πιο αιματηρές μάχες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου με εκτιμώμενες απώλειες περί τα 1,5 εκατομμύρια ανθρώπους.
Η μάχη περιλαμβάνει την πολιορκία του Στάλινγκραντ από τις δυνάμεις του Άξονα, τη μάχη μέσα στην πόλη και την Σοβιετική αντεπίθεση.
Οι Γερμανοί προσπάθησαν να καταλάβουν το Στάλινγκραντ (από στρατηγική πλευρά) για να υποστηρίξουν τη προέλαση τους προς τον Καύκασο και για να διακόψουν το σημαντικότερο επικοινωνιακό δίκτυο της Σοβιετικής Ένωσης, τον ποταμό Βόλγα. Οι ναζί, επίσης, θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν αυτή τη νίκη για προπαγάνδα, δηλαδή την κατάληψη της πόλης που είχε το όνομα του ηγέτη της Σοβιετικής Ένωσης (Ιωσήφ Στάλιν), ιδιαίτερα μετά την αποτυχία τους να καταλάβουν τη Μόσχα.
Οι προβλέψεις του στρατηγού Πάουλους, του διοικητή της 6ης στρατιάς, που είχε επιφορτιστεί με την κατάληψη της πόλης, έλεγαν με μεγάλη βεβαιότητα πως θα χρειαστούν για να καταλάβουν την πόλη 7-10 μέρες. Αρχικά η Λουφτβάφε και το πυροβολικό βομβάρδισαν σφοδρότατα την πόλη και μετέτρεψαν το 80 τις εκατό της κτιριακής δομής του Στάλινγκραντ σε ερείπια. Η αντίσταση ήταν πολύ δύσκολη για τους Σοβιετικούς αφού ο ανεφοδιασμός τους από την άλλη πλευρά του ποταμού παρεμποδίζονταν συνεχώς από τη Λουφτβάφε. Οι δυνάμεις του Άξονα κατέλαβαν τα περίχωρα και τα 9/10 της πόλης αλλά η σθεναρή αντίσταση του Κόκκινου Στρατού δεν τους επέτρεψε να φτάσουν στο Βόλγα. Μετά ξεκίνησε η αντεπίθεση τους. Πρώτα διέλυσαν τους Ρουμάνους και τους Ιταλούς που κάλυπταν τα πλευρά των Γερμανών και κατόπιν 6 Σοβιετικές στρατιές περικύκλωσαν την 6η στρατιά του στρατάρχη Φρίντριχ Πάουλους. Ο ανεφοδιασμός τους συνεχίστηκε από τον αέρα αλλά ήταν ελλιπέστατος. Η αντίσταση των παγιδευμένων στο θύλακα ήταν σθεναρή αλλά το ψύχος και η έλλειψη πολεμοφοδίων, τροφίμων και καυσίμων έκαναν πολύ χειρότερη την κατάσταση τους. Ο στρατάρχης Έριχ φον Μάνσταϊν επιχείρησε να διασπάσει το θύλακα του Στάλινγκραντ, το λεγόμενο καζάνι, αλλά απέτυχε. Μόλις κατελήφθησαν οι περιοχές προσγείωσης από τις οποίες λειτουργούσαν οι δύο αερογέφυρες, από τις οποίες ανεφοδιάζονταν οι πολιορκημένοι, χάθηκε κάθε ελπίδα (μια απεγνωσμένη διαταγή έλεγε να σταματήσει η σίτιση των αιχμαλώτων και των τραυματιών). Ελάχιστοι Γερμανοί ξαναείδαν την πατρίδα τους, αφού από τους λίγους που προτίμησαν να παραδοθούν, οι περισσότεροι εξοντώθηκαν στα στρατόπεδα αιχμαλώτων.
Πιθανά αίτια για την έκβαση της μάχης ήταν η εμπλοκή του Αδόλφου Χίτλερ, σε στρατηγικό επίπεδο, όπου διέταξε να μην εγκαταλείψουν το Στάλινγκραντ, ακόμα και όταν ήταν έτοιμοι να περικυκλωθούν, και όταν τοποθέτησε τους λιγότερο αξιόμαχους συμμάχους των Γερμανών στα άκρα της προέλασης (γι΄ αυτά τα δύο είχε έρθει σε έντονη αντιπαράθεση με τον Μάνσταϊν). Επίσης τα πολύ επιτυχημένα Σοβιετικά κατασκοπευτικά δίκτυα της Κόκκινης Ορχήστρας υποστηρίζεται πως είχαν διεισδύσει ακόμα και στο αρχηγείο του Αδόλφου Χίτλερ και έτσι ο Στάλιν είχε ήδη προειδοποιηθεί και παρέταξε 6 ολόκληρες στρατιές στη περιοχή του Στάλινγκραντ.
Η καταστροφή της 6ης Στρατιάς του Γερμανικού Ράιχ, που ήταν μια από τις σημαντικότερες ήττες της Γερμανίας κατά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και η πρώτη σοβαρή ήττα του Άξονα στο Ανατολικό μέτωπο. Εκτός από τις τρομερές απώλειες που προκάλεσε στον Άξονα, τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν τις πετρελαιοπηγές του Καυκάσου, που ήταν ζωτικής σημασίας για το Ράιχ. Από τότε η πλάστιγγα έγειρε προς το μέρος των συμμάχων και οι Σοβιετικοί ανέλαβαν τη πρωτοβουλία των κινήσεων στο Ανατολικό Μέτωπο.
De Siris