Δημήτρης Μητροπάνος
Ο Δημήτρης
Μητροπάνος γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1948 και πέθανε στις 17 Απριλίου 2012,
ήταν Έλληνας τραγουδιστής, από τους σημαντικότερους της σύγχρονης εποχής.
Ερμήνευσε χαρακτηριστικά τραγούδια σημαντικών στιχουργών και συνθετών. Με τις
λαϊκές επιτυχίες του σημάδεψε το χώρο της σύγχρονης ελληνικής μουσικής σκηνής,
κερδίζοντας την εκτίμηση και το σεβασμό ολόκληρου του πανελληνίου.
Βιογραφία
Πρώτα χρόνια
Γεννήθηκε
στην Αγία Mονή,
μια συνοικία στα Τρίκαλα - από την οποία καταγόταν η μητέρα του - στις 2Απριλίου του 1948. Μεγάλωσε χωρίς τον πατέρα του, τον οποίο γνώρισε στα 29 του
χρόνια. Μέχρι τα 16 του νόμιζε πως είχε σκοτωθεί στον Εμφύλιο Πόλεμο, όταν ήρθε
ένα γράμμα το οποίο έλεγε πως ζει στην Ρουμανία. Ο πατέρας του καταγόταν από
ένα χωριό της Καρδίτσας το Καππά. Από μικρός δούλευε τα καλοκαίρια για να
βοηθήσει τα οικονομικά της οικογένειας του. Πρώτα ως σερβιτόρος στην ταβέρνα
του θείου του και ύστερα στις κορδέλες κοπής ξύλων. Μετά την τρίτη γυμνασίου,
το 1964, μετέβη στην Αθήνα να ζήσει με τον θείο του στην οδό Aχαρνών. Προτού τελειώσει το γυμνάσιο
άρχισε να εργάζεται ως τραγουδιστής.
Επαγγελματική σταδιοδρομία
Στην ίδια
ηλικία, έπειτα από παρότρυνση του Γρηγόρη Μπιθικώτση, τον οποίο γνώρισε σε μία
συγκέντρωση της εταιρίας του θείου του, στην οποία τραγούδησε, επισκέφτηκε την
"Κολούμπια". Εκεί ο Τάκης Λαμπρόπουλος του γνώρισε τον Γιώργο
Ζαμπέτα, δίπλα στον οποίο θα δουλέψει στα «Ξημερώματα». Τον Ζαμπέτα τον
μνημονεύει ως μεγάλο του δάσκαλο και δεύτερο πατέρα. Όπως έχει δηλώσει, «ο
Ζαμπέτας είναι ο μόνος άνθρωπος στο τραγούδι ο οποίος με βοήθησε χωρίς να
περιμένει κάτι. Με όλους τους υπόλοιπους συνεργάτες μου κάτι πήρα και κάτι
έδωσα»[εκκρεμεί παραπομπή]. Το 1966 ο Μητροπάνος συναντάται, τυχαία, για πρώτη
φόρα με τον Μίκη Θεοδωράκη και ερμηνεύει, στη θέση άλλου καλλιτέχνη που τότε
ασθενούσε, μέρη από τη «Ρωμιοσύνη» και το «Άξιον Εστί» σε μια σειρά συναυλιών
στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Το 1967, ο
Μητροπάνος ηχογραφεί τον πρώτο του 45άρη δίσκο, με το τραγούδι
"Θεσσαλονίκη". Είχε προηγηθεί η ηχογράφηση του τραγουδιού
"Χαμένη Πασχαλιά", το οποίο όμως λογοκρίθηκε από τη Χούντα και δεν
κυκλοφόρησε ποτέ.
Στην πορεία
που χάραξε στο δρόμο του λαϊκού έντεχνου, το 1972 υπήρξε ένας σημαντικός
σταθμός: ο συνθέτης Δήμος Μούτσης και ο ποιητής-στιχουργός Μάνος Ελευθερίου
κυκλοφορούν τον «Άγιο Φεβρουάριο», με ερμηνευτές τον Μητροπάνο και την Πετρή
Σαλπέα, σηματοδοτώντας ένα σταθμό στην ελληνική μουσική. Τον Ιούλιο του 1999, ο
Μητροπάνος και ο Μούτσης θα ξαναβρεθούν επί σκηνής στο Ηρώδειο με την Δήμητρα
Γαλάνη και την σοπράνο Τζούλια Σουγλάκου για δυο μουσικές βραδιές στα πλαίσια
του Φεστιβάλ Αθηνών. Οι συναυλίες αυτές ηχογραφούνται ζωντανά και κυκλοφορούν
σε διπλό CD
δύο μήνες αργότερα. Ακολουθούν «Ο Δρόμος για τα Κύθηρα» του Γιώργου Κατσαρού
και «Τα συναξάρια» του Γιώργου Χατζηνάσιου, έργα υψηλής ποιότητας αλλά και
μεγάλης απήχησης στην ελληνική κοινωνία.
Στη
μακρόχρονη πορεία του στο ελληνικό τραγούδι, ο Δημήτρης Μητροπάνος συνεργάστηκε
με τους μεγαλύτερους δημιουργούς του λαϊκού αλλά και του έντεχνου τραγουδιού.
Γιώργος Ζαμπέτας, Μίκης Θεοδωράκης, Δήμος Μούτσης, Απόστολος Καλδάρας, Τάκης
Μουσαφίρης ("Εμείς οι δυο" κ.α.), Χρήστος Νικολόπουλος ("Πάρε
Αποφάσεις" σε στίχους Λευτέρη Παπαδόπουλου), Γιάννης Σπανός ("Ο
Μητροπάνος τραγουδάει Σπανό") ήταν οι συνθέτες με τους οποίους συνδέθηκε
επαγγελματικά, χτίζοντας μια καριέρα συνυφασμένη με την ελληνική λαϊκή μουσική
παράδοση, μέχρι και τα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Η συμμετοχή
του σε δίσκους των Λάκη Παπαδόπουλου (με το τραγούδι "Για να σ'
εκδικηθώ") και Νίκου Πορτοκάλογλου ("Κλείνω κι έρχομαι")
αναδεικνύουν εκείνη την εποχή την ευρεία γκάμα της ερμηνείας του και
προαναγγέλλουν μια στροφή στον τρόπο ερμηνείας του, που θα οδηγήσει σε μια
σειρά από δίσκους που άλλαξαν σε μεγάλο βαθμό την έννοια του καλού σύγχρονου
λαϊκού τραγουδιού. Οι συνεργασίες με τον Μάριο Τόκα και το Φίλιππο Γράψα
("Η εθνική μας μοναξιά" το 1992 και "Παρέα με έναν ήλιο" το
1994) συνδυάζουν τη λαϊκή υφή και συναίσθημα με τη πιο βαθιά έννοια στίχων και
τη χρησιμοποίηση λέξεων πιο επιτηδευμένων. Παράλληλα, η απήχηση των τραγουδιών
στην κοινωνία και η εμπορική επιτυχία αναδεικνύουν αυτές τις δημιουργίες ως
εργαλεία αλλά και συμπτώματα της εξέλιξης της ελληνικής κοινωνίας.
Η πολύ
σημαντική συνεργασία με τον Θάνο Μικρούτσικο με τον δίσκο «Στου Αιώνα την
Παράγκα», σε στίχους Άλκη Αλκαίου, Κώστα Λαχά, Λίνας Νικολακοπούλου και Γιώργου
Κακουλίδη, αποτελεί στροφή του ερμηνευτή σε ακόμα πιο "έντεχνες"
διαδρομές, διατηρώντας και πάλι την ταυτότητα του λαϊκού.
Ο Μητροπάνος
συνεχίζει στα ίδια μονοπάτια, με τραγούδια των Μικρούτσικου, Κορακάκη, Μουκίδη,
Παπαδημητρίου κ.α. στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990 και στις αρχές του
2000. Από τις τελευταίες δουλειές του Θεσσαλού αοιδού, ξεχωρίζει το "Πες
μου τ' άληθινά σου σε μουσική Στέφανου Κορκολή και στίχους Ελεάνας Βραχάλη και
Νίκου Μωραΐτη, αλλά και η ζωντανή ηχογράφηση "Υπάρχει και το
ζεϊμπέκικο", από το πρόγραμμα - ωδή στον εθνικό χορό της Ελλάδας μαζί με
τους Θέμη Αδαμαντίδη και Δημήτρη Μπάση, καθώς επίσης και ο δίσκος "Στη
Διαπασών", ο οποίος περιέχει 12 λαϊκά τραγούδια και μια μπλουζ μπαλάντα.
Από τα τραγούδια του δίσκου ξεχωρίζει το τραγούδι "Η εκδρομή" του
Γιάννη Μηλιώκα, το οποίο γράφτηκε για την επιστροφή του ερμηνευτή στη
δισκογραφία μετά από ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας.
Τελευταίες
δισκογραφικές δουλειές του Δημήτρη Μητροπάνου, ήταν η ζωντανή ηχογράφηση της
συναυλίας του στο Ηρώδειο (Σεπτέμβριος 2009), αποτελούμενη από 2 CD με τον τίτλο "Τα τραγούδια της ζωής
μου", και ο δίσκος "Εδώ Είμαστε" με τραγούδια του Σταμάτη
Κραουνάκη σε στίχους του ίδιου, της Λίνας Νικολακοπούλου, του Μάνου Ελευθερίου,
του Λάκη Λαζόπουλου και ένα ποίημα του Κωστή Παλαμά.
Τον Ιούνιο
του 2012 κυκλοφορεί το άλμπουμ-αφιέρωμα στο συνθέτη Μάριο Τόκα με τίτλο
"Ήλιος Κόκκινος", στο οποίο συμμετέχει μεταξύ άλλων ο Δημήτρης
Μητροπάνος με τρία τραγούδια ("Της μοναξιάς οι σκλάβοι", "Γράψε
μου κάτι", "Υπάρχουν κάτι μελωδίες"). Τα τραγούδια αυτά σε μουσική
του Τόκα είναι και τα τελευταία που ηχογράφησε ο Δημήτρης Μητροπάνος και
μάλιστα λίγες μέρες πριν το θάνατό του.
Θάνατος
Στις 17Απριλίου του 2012 ο Δημήτρης Μητροπάνος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Υγεία με οξύ
διαρροϊκό σύνδρομο και εμετούς. Εκεί εμφάνισε πνευμονικό οίδημα και μεταφέρθηκε
στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας όπου και άφησε την τελευταία του πνοή στις
11.00 το πρωί.
Τα Μέσα
Μαζικής Ενημέρωσης με έκτακτες μετατροπές των προγραμμάτων τους απέτισαν φόρο
τιμής μεταδίδοντας τραγούδια και βιντεοσκοπήσεις των επιτυχέστερων ερμηνειών
του καθώς και δηλώσεις πολλών που
συνεργάστηκαν μαζί του.
Η κηδεία του
τελέστηκε στις 19 Απριλίου 2012 στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, ενώ η σορός του
βρισκόταν από νωρίς το πρωί στο παρεκκλήσι του νεκροταφείου (Άγιος Λάζαρος),
όπου παρευρέθηκαν για έναν τελευταίο αποχαιρετισμό φίλοι, συγγενείς αλλά και
χιλιάδες απλού κόσμου.
Δισκογραφία
1967 δίσκοι
45 στροφών
1970 Λαϊκή
παρέλαση
1971 Δημήτρης
Μητροπάνος Νο1
1972 Άγιος
Φεβρουάριος
1973 Ο δρόμος
για τα Κύθηρα
1974 Νεκρικοί
Διάλογοι, Κυρά ζωή
1975 Σκόρπια
φύλλα, Τσιμεντένια πρόσωπα
1976 Λαϊκά
'76
1977 Τα
παιδιά της πιάτσας, Ερωτικά λαϊκά
1978 Παράπονο
1979 14
Ζεϊμπέκικα
1980
Πορτραίτο, Λαϊκά του σήμερα
1981 Τα
συναξάρια
1982 Τα λαϊκά
της νύχτας
1982 Τα 14
χασάπικα
1983 Λαϊκές
στιγμές
1984 Τα
πικροσάββατα, Τα λαϊκά της νύχτας Νο 2, Όταν μιλούν τα τέλια, Ακόμα μια μέρα
1985 Τα
νυχτέρια μας, Για τα παιδιά, 15 χρόνια Δημήτρης Μητροπάνος
1986 Τα
ζημιάρικα, Αγάπη μου αγέννητη, Τ' ανάρπαχτα
1987 Ένας
καινούριος άνθρωπος, 16 από τα ωραιότερα τραγούδια μου, Το δικό μας τραγούδι
1988
Καινούρια χρώματα
1989 Μια
νύχτα στον παράδεισο, Εμείς οι δυο, Οι μεγαλύτερες επιτυχίες του, Πριν
τελειώσει η νύχτα
1990 20
μεγάλες επιτυχίες, Εσύ λέγε με έρωτα
1991 Στα
ξενυχτάδικα της αγκαλιάς σου, Μια νύχτα στο Λυκαβηττό, Πάρε αποφάσεις
1992 Η εθνική
μας μοναξιά (Μουσική: Μάριος Τόκας, στίχοι: Φ.Γράψας, Σ.Αλιβιζάτος, Γ.Πάριος,
Κ.Φασουλάς, Α.Αργυρού)
1993 Ο
Μητροπάνος τραγουδάει Σπανό
1994 24
Ζεϊμπέκικα
1994 Παρέα μ'
έναν ήλιο (Μουσική: Μάριος Τόκας, στίχοι: Φίλιππος Γράψας)
1995 Τα
45άρια του Δημήτρη Μητροπάνου
1996 30
χρόνια Δ. Μητροπάνος, τα λαϊκά μιας ζωής, ΖΟΟΜ '96, 16 χασάπικα, Τα ερωτικά, Τα
πρώτα μου τραγούδια/1967-1975, Τα καλύτερα, Στου αιώνα την παράγκα
1997 Ψάξε στ'
όνειρό μας
1998 Τα
μεγάλα λαϊκά, Του έρωτα & της φυγής
1999
Εντελβάις (Μουσική: Μάριος Τόκας, Στίχοι: Άλκης Αλκαίος)
2001 Στης
ψυχής το παρακάτω
2002
Αμμόχωστος Βασιλεύουσα ( Μάριου Τόκα) [Συμμετοχή σε 4 τραγούδια]
2003 Θα είμαι
εδώ
2004 Υπάρχει
και το ζεϊμπέκικο
2005 Πες μου
τ' αληθινά σου
2007 Για την
καρδιά ενός αγγέλου
2008 Στη
Διαπασών
2009 Τα
τραγούδια της ζωής μου
2011 Εδώ
Είμαστε (Μουσική: Κραουνάκης Σταμάτης, Στίχοι: Κραουνάκης Σταμάτης &
Νικολακοπούλου Λίνα & Λαζόπουλος Λάκης & Παλαμάς Κωστής [Ποίηση])
2012 Ήλιος
Κόκκινος (Μάριος Τόκας) [Συμμετοχή με 3 τραγούδια]
2012 Χωρίς
Επίλογο (5 τραγούδια απο τον επερχόμενο δίσκο που ετοίμαζε με τον Μίνωα Μάτσα
συνοδευόμενα απο μια μικρή νουβέλα για τη ζωή και την καριέρα του τραγουδιστή
απο τον Οδυσσέα Ιωάννου)
De Siris